ขุนแผนตาย จุดจบขุนแผน ขุนช้าง-ขุนแผน Point of View
ขุนเเผน คาถาขุนแผนเสกขี้ผึ้ง มทุจิตตัง สุวามุปขังทิตสวานิมามัง ปิยังมะมะเมตตา ชิวหายะมะทุรังทะตวาจาจัง สุตทังสุตตะวา สัพเพชะนาพะหุชะนาอิตถีชะนาสัมมะนุนะ พรามมะนา นุนะปะสังสันติ (ใช้ภาวนา *ตอน ขุนแผนขึ้นเรือนขุนช้าง และตอน ขุนแผนพานางวันทองหนี เป็นพระราชนิพนธ์ พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย *ตอนขุนช้างขอนางพิม และ ตอนขุนช้างตามนางวันทอง เป็นพระราชนิพนธ์พระบาทสมเด็จ
ขุนช้างขุนแผน วันหนึ่งสมเด็จพระพันวษา มีความประสงค์จะล่าควายป่า จึงสั่งให้ขุนไกรปลูกพลับพลาและต้อนควายเตรียมไว้ แต่ควายป่าเหล่านั้ันแตกตื่นไม่ยอมเข้าคอก ขุนไกรจึงใช้หอกแทงควายตายไปมากมาย ที่รอชีวิต ปัจจุบันสำนักการสังคีต กรมศิลปากร ยังคงอนุรักษ์ สืบทอดรูปแบบ วิธีการแสดง การกำหนดผู้แสดง และกระบวนท่ารำของตัวละครในการแสดงละครเสภา เรื่องขุนช้างขุนแผน ตอนพระไวยแตกทัพ พร้อมทั้งพัฒนา
แผนผังความสัมพันธ์ของตัวละครเรื่อง ขุนช้างขุนแผน นี่ว่าขุนช้างเลวสุดนะ - ใช้วิธีสกปรกแย่งวันทองมา ไปโกหกว่าผัวเค้าตายแล้วเฉย